མལ་གྲོ་གུང་དཀར་རྒྱ་མ་ཤང་གི་གཏེར་ཁ་སྔོག་ཡུལ་དུ་རི་ཉིལ་ཏེ་མི་ ༨༣ ས་འོག་ཏུ་ཤོར་བ།

༄༅། །ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༣ ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༢༩ རེས་གཟའ་པ་སངས་ཉིན་ལྷ་ས་གྲོང་ཁྱེར་མལ་གྲོ་གུང་དཀར་རྒྱ་མ་ཤང་གི་གཏེར་ཁ་སྔོག་ཡུལ་དུ་རི་ཉིལ་ཏེ་གཏེར་ཁ་སྔོག་མཁན་མི་གྲངས་ ༨༣ ས་འོག་ཏུ་ཤོར་ཡོད་སྐོར་རྒྱ་ནག་གཞུང་འབྲེལ་དྲ་རྒྱའི་ཐོག་བཀོད་ཡོད་པ་མ་ཟད།དེའི་ཁོངས་བོད་མི་གཉིས་ཡོད་ཚུལ་བཀོད་འདུག ད་བར་ས་འོག་ནས་ཕུང་པོ་ཁ་ཤས་ཤིག་འདོན་ཐུབ་ཡོད་པ་ཙམ་ལས། ས་འོག་ཏུ་ཤོར་བ་རྣམས་གསོན་པའི་རེ་བ་དེ་ཙམ་མེད་པར་གྱུར་འདུག ས་ཁུལ་དེ་ནས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་གསེར་དང་ཟངས་ཀྱི་གཏེར་ཁ་སྔོག་འདོན་བྱེད་བཞིན་ཡོད། གནས་ཚུལ་འདིར་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཕྱི་དྲིལ་ཁོར་ཡུག་ཚན་པས་བློ་ཕམ་དང་སྦྲགས། བློ་འཚབ་ཀྱི་རྣམ་པ་ཤུགས་ཆེ་བཏོན་པའི་ཐོག་ནས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བཏོན་པའི་མི་གྲངས་དང་གོད་ཆག་ཚབས་ཆེ་ཆུང་འགྲེལ་བརྗོད་བྱས་པ་དེ་ཇི་ཙམ་བདེན་པ་ཡིན་མིན་ཐོག་བློ་དོགས་ཡོད་ཚུལ་སྐོར་ཕྱི་དྲིལ་ཁོར་ཡུག་ཚན་པའི་འགན་འཛིན་གྱིས་བརྗོད་དོན། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ས་ཁུལ་དེར་གཏེར་ཁ་སྔོག་འདོན་ཤུགས་ཆེ་བྱས་པའི་ཉེར་ལེན་ལ་བརྟེན་ནས་གོད་ཆག་འདི་བྱུང་བ་ཞིག་ཆགས་ཡོད།

དེར་བརྟེན་གོད་ཆག་འདི་ནི་མིས་བཟོས་པ་ལས་རང་བྱུང་གི་གོད་ཆག་ཅིག་གཏན་ནས་མིན། རྒྱ་མའི་གཏེར་ཁ་དེ་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཟེར་བའི་མལ་གྲོ་གུང་དཀར་རྫོང་དུ་ཆགས་པ་དང། ལྷ་ས་ནས་རྒྱང་ཐག་ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༦༨ སར་ཡོད་འདུག ཁུལ་དེར་གསེར་དང་ཟངས། དངུལ། ཞ་ཉེ། ཏི་ཚ། ཞ་དཀར་ལྕགས་རྫས་ (molybdenum) སོགས་ལྕགས་རིགས་སྣ་ཚོགས་འཐོན་བཞིན་ཡོད་པར་བརྟེན། ལོ་བཅུའི་ནང་རྒྱ་ནག་གི་ཟངས་ཀྱི་གཏེར་ཁ་མང་ཤོས་ཀྱི་ཐོན་ཁུངས་ཤིག་ཆགས་སྲིད། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༢ ལོར་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་རྒྱ་མའི་གཏེར་ཁ་སྔོག་འདོན་ལས་གཞི་དེ་ཁོར་ཡུག་དང་མཐུན་པ་ཞིག་བཟོ་རྒྱུར་བདམས་ཡོད་པ་མ་ཟད། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཆིག་སྒྲིལ་དང་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་མིག་དཔེ་འོས་པ་ཞིག་བཟོ་རྒྱུའི་ཁས་ལེན་ཡང་བྱས་ཡོད་པར་བརྟེན། གནད་དོན་དེ་དག་གལ་ཆེ་ཤོས་སུ་འཛིན་ཏེ་མང་ཚོགས་ཀྱི་བདེ་འཇགས་ལ་སྲུང་སྐྱོབ་ཐོག་ནས་སྲིད་བྱུས་ལག་བསྟར་བྱེད་དགོས་པ་ཆགས་ཡོད། ཁུལ་དེར་གཏེར་ཁ་སྔོག་འདོན་བྱེད་སྐབས་འཕྲུལ་ཆས་དང་འཕྲུལ་རྫས་སོགས་ཀྱི་གནས་ཚད་མཐོ་བ་བེད་སྤྱོད་བཏང་སྟེ་སྣོད་བཅུད་གཉིས་ཀར་ཉེན་ཁ་ཆུང་བ་བཟོ་རྒྱུ་དང། ས་གནས་མི་མང་ཚོའི་བདེ་དོན་དང་སྤྱི་ཚོགས་འཆམ་མཐུན་ཡོང་དགོས་ཀྱང། འདས་པའི་ལོ་ངོ་བཅུ་ཕྲག་རིང་རྒྱ་མའི་གཏེར་ཁ་སྔོག་ཡུལ་ས་གནས་དེར་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་གཏེར་ཁ་སྔོག་འདོན་གྱི་ལས་གཞི་དེས་དབང་གིས་སྤྱི་ཚོགས་འཆམ་མཐུན་མེད་པ་མ་ཟད། ཁོར་ཡུག་ལ་གནོད་འཚེ་ཧ་ཅང་བཟོས་ཡོད།

ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༧ ལོར་རྒྱ་མའི་གཏེར་ཁ་སྔོག་འདོན་གྱི་ལས་གཞི་དེ་འཛིན་སྐྱོང་གཅིག་གི་འོག་བཅུག་ཡོད། དེ་སྔོན་ཁུལ་དེར་གཏེར་ཁ་སྔོག་འདོན་གྱི་ལས་གཞི་ཁག་མི་འདྲ་བ་བཞི་ཡོད་སྐབས་ས་གནས་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་འབག་བཙོག་བཟོ་བ་དང། ས་ཆའི་རྒྱུ་ཆ་ཞན་པོ་ཆགས་ནས་སྒོ་ཕྱུགས་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་གནོད་འཚེ་ཧ་ཅང་བཟོས་ཡོད། དེ་རྗེས་འཛིན་སྐྱོང་གཅིག་བཟོས་རྗེས་དེ་སྔའི་ཁོར་ཡུག་ལ་གནོད་གཞི་བཟོ་ཤུགས་ཆེ་རུ་ཕྱིན་ཡོད། གང་ཡིན་བརྗོད་ན། འཛིན་སྐྱོང་གཅིག་གིས་འོག་གཏེར་ཁ་སྔོག་འདོན་གྱི་ལས་གཞི་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་བ་མ་ཟད། གཏེར་ཁ་སྔོག་སའི་ས་ཁུལ་གྱི་ཁྱབ་ཚད་ཆེ་རུ་བཏང་སྟེ། ད་ཆ་ཀི་ལོ་མི་ཊར་གྲུ་བཞི་མ་ ༼༡༤༥།༥༠༽ 145.50 sq. km ས་ཁྱོན་ལ་ཁྱབ་ཡོད་པ་ནས། གཏེར་ཁ་སྔོག་འདོན་བྱེད་བཞིན་པའི་ས་ཆའི་ཁྱབ་ཚད་ཀི་ལོ་མི་ཊར་གྲུ་བཞི་མ་ ༼༧༦།༡༩༽ 76.19 sq. km ཡོད། ས་ཁྱོན་ཁྱབ་ཚད་ཀི་ལོ་མི་ཊར་གྲུ་བཞི་མ་ ༼༦༦།༤༡༽ 66.41 sq. km ཐོག་གཏེར་ཁ་འཚོལ་ཞིབ་ཀྱི་ལས་གཞི་འགྲོ་བཞིན་ཡོད། ཕྱོགས་མཚུངས་གཏེར་ཁ་སྔོག་འདོན་ཆེད་འཕྲུལ་ཆས་ཧ་ཅང་ཕོན་ཆེན་པོ་འོར་འདྲེན་བྱས་ཏེ། དེང་སྐབས་ཁུལ་དེར་གཏེར་ཁ་ཧ་ཅང་ཕོན་ཆེན་སྔོག་འདོན་བྱེད་བཞིན་ཡོད། དུས་ཚོད་ཐུང་ཐུང་ཞིག་ནང་ཁེ་བཟང་གང་མང་ཐོབ་ཆེད། རྒྱ་མའི་ས་ཁུལ་ཁག་གཅིག་ལ་ས་ཁྱོན་ཧ་ཅང་ཕོན་ཆེ་སྡེབ་བྲུས་བྱས་པ་མ་ཟད། རི་ཡོངས་རྫོགས་འབར་རྫས་ཀྱིས་སློག་སྟེ་གཏེར་ཁ་ཡོད་མེད་རྟོག་ཞིབ་བྱེད་བཞིན་ཡོད། ཐེངས་འདིར་རྒྱ་མའི་གཏེར་ཁ་སྔོག་འདོན་གྱི་ས་ཁུལ་དུ་གོད་ཆག་བྱུང་བའི་རྐྱེན་དེ་ལྟ་བུས་བྱུང་བ་ཞིག་ཡིན་སྲིད།

རྒྱ་རིགས་མི་འབོར་ཧ་ཅང་མང་པོ་བོད་དུ་གཞིས་སྤོས་བྱས་པར་བརྟེན། བོད་རིགས་ཚོར་ལས་ཀའི་གོ་སྐབས་ཀྱིས་གཙོས་ཁེ་ཕན་གཞན་རག་རྒྱུའི་ཐོབ་ཐང་ཡང་ཧ་ཅང་ཉུང་དུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད། ཐེངས་འདིར་རི་ཉིལ་གྱི་གོད་ཆག་འོག་བོད་རིགས་གཉིས་ལས་གཞན་རྣམས་ཡུ་ནན་དང་ཀན་སུའུ། སི་ཁྲོན་བཅས་ནས་ཡོང་བའི་རྒྱ་རིགས་ཤ་སྟག་ཡིན་པ་ལས་བོད་མི་རྣམས་རང་ཡུལ་དུ་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་སུ་འགྱུར་བཞིན་པ་གསལ་པོ་ཆགས་ཡོད། དེང་སྐབས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་རྒྱ་མའི་ས་ཁུལ་དུ་གཏེར་ཁ་སྔོག་འདོན་ཆེད་ས་གནས་བོད་མི་ཞིང་པ་དང་འབྲོག་པ་མང་པོ་ཞིག་གནས་སྤོ་བྱེད་བཅུག་ནས་ས་ཞིང་བཙན་འཕྲོག་བྱེད་བཞིན་ཡོད། རྒྱ་མའི་ཁུལ་དུ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་གཏེར་ཁ་སྔོག་འདོན་བྱས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཁོར་ཡུག་ལ་འབག་བཙོག་བཟོས་ཏེ་རྒྱུག་ཆུ་དང་ས་འོག་འཐུང་ཆུ་སོགས་ཀྱིས་མི་ཕྱུགས་གཉིས་ལ་གནོད་འཚེ་ཧ་ཅང་བཟོ་བཞིན་ཡོད།

ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལོར་རྒྱ་མིའི་གཏེར་ཁ་སྔོག་འདོན་བྱེད་མཁན་བཟོ་གྲྭ་ཞིག་གིས་རྒྱ་མའི་ས་ཁུལ་དུ་ཆུ་ཁ་འགྱུར་ཆེད་ས་ཞིང་མང་པོ་གཞུང་བཞེས་བཏང་ཡོད། དེ་བཞིན་རྒྱ་མ་ཤང་ཆུར་གཏེར་ཁ་སྔོག་འདོན་གྱིས་འབག་བཙོག་བཟོས་ཏེ་སྒོ་ཕྱུགས་སེམས་ཅན་མང་པོ་ཤི་ཡོད། ས་གནས་བོད་མི་ཚོས་རྒྱ་མ་ཤང་གི་ས་གནས་ལས་ཁུངས་ལ་ཞུ་སྙན་ཕུལ་ཏེ། གཏེར་ཁ་སྔོག་འདོན་གྱི་ལས་གཞི་འཕྲལ་མར་མཚམས་འཇོག་དགོས་པའི་རེ་འདུན་འདོན་སྐབས། ས་གནས་ཡོངས་རྫོགས་ལ་དྲག་ཆས་དམག་མི་ཕོན་ཆེ་བཀྲམ་སྟེ་ས་གནས་བོད་མི་རྣམས་ལ་དམ་བསྒྲགས་ཧ་ཅང་བྱས་ཡོད། དེར་བརྟེན་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༩ ལོར་ས་གནས་བོད་མི་ཚོས་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་ངོ་རྒོལ་སྐད་འབོད་བྱེད་སྐབས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཉེས་རྡུང་བཏང་སྟེ་བོད་མི་གསུམ་ལ་རྨས་སྐྱོན་ཚབས་ཆེ་བཟོས་ཡོད།
རྒྱ་མའི་གཏེར་ཁ་སྔོག་འདོན་ལས་གཞི་དེ་མིག་དཔེ་ལྡན་པ་ཞིག་བཟོ་རྒྱུ་ལྟ་གཞོག གཏེར་ཁ་སྔོག་འདོན་བྱས་པའི་ཉེར་ལེན་ལ་བརྟེན་ནས། ཁོར་ཡུག་དང་སྤྱི་ཚོགས་སོགས་ལ་གནོད་འཚེ་ཧ་ཅང་ཕོག་པའི་བོད་ཀྱི་ས་ཁུལ་ཁག་ ༢༠༠ ལྷག་ཡོད་པའི་ནང་ནས་གཅིག་རྒྱ་མ་གཏེར་ཁ་སྔོག་འདོན་གྱི་ས་ཁུལ་དེ་ཆགས་ཡོད། དེར་བརྟེན་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཁོར་ཡུག་ཚན་པས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཐེངས་འདིར་རྒྱ་མའི་ནང་གཏེར་ཁ་སྔོག་འདོན་བྱེད་མཁན་རྒྱ་མི་སྒེར་གྱི་བཟོ་གྲྭ་ཧྭ་ཏེ་ལོང་ (Huatailong Mining Development Co. Ltd) ཞེས་པའི་ལས་གཞིའི་འོག་གོད་ཆག་བྱུང་བའི་གནས་ཚུལ་ངོ་མ་ཇི་ཡིན་དང། གོད་ཆག་བྱུང་དགོས་པའི་གཙོ་བོའི་རྒྱུ་རྐྱེན་གང་ཡིན་རྣམས་སྦས་གསང་མེད་པའི་ཐོག་ནས་གསལ་བཤད་གནང་རྒྱུ་མ་ཟད། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ཀྱི་ས་ཁུལ་ཁག་ཏུ་སྲིད་བྱུས་ཇི་འདྲ་ཞིག་ལག་བསྟར་བྱེད་སྐབས། ས་གནས་བོད་རིགས་རྣམས་ལ་སྤྱི་ཚོགས་དང་ཁོར་ཡུག་སོགས་ཀྱི་གནད་དོན་ཐོག་ཐག་གཅོད་བྱ་རྒྱུའི་ཐོབ་ཐང་སྤྲོད་དགོས་པ་དང། རྒྱ་རིགས་སྤོ་ཤུགས་མཚམས་འཇོག་དང་ཁོར་ཡུག་གཏོར་བཤིག་འཕྲལ་མར་མཚམས་འཇོག་བྱེད་དགོས་པ་སོགས་ཀྱི་རེ་འདུན་ཤུགས་ཆེ་འདོན་རྒྱུ་ཡིན། ཞེས་གསུངས་ཡོད་པ་བཅས།།